Waar staan we met de energietransitie in Nederland?
Tijdens het Energietransitie Feiten-Symposium sloegen de duurzame energie- én de gassector de handen ineen om bezoekers voorbij de beeldvorming te laten kijken naar de harde cijfers.
Terugblik op het Energietransitie Feiten-Symposium
Als Project Manager bij New Energy Coalition had ik de eer om namens onze organisatie aanwezig te zijn bij het Energietransitie Feiten-Symposium op 12 maart in Pakhuis de Zwijger te Amsterdam. Dit evenement, georganiseerd door de Koninklijke Vereniging van Gasfabrikanten in Nederland (KVGN), de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) en New Energy Coalition, bood een diepgaande blik op de feiten en vooruitzichten van de energietransitie in Nederland. Experts van onder andere het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), Hanzehogeschool Groningen en The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS) deelden inzichten over de huidige stand van zaken, de uitdagingen richting 2050 en de noodzakelijke keuzes die gemaakt moeten worden.
2030 doelen binnen bereik, maar 2050 blijft onzeker
Jaco Stremler, sectorhoofd Klimaat, Lucht & Energie bij het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), presenteerde een overwegend positieve analyse van de Nederlandse klimaatdoelen voor 2030. Volgens hem is Nederland goed op weg om deze doelen te halen, maar blijven er grote uitdagingen voor de langere termijn richting 2050.
De mobiliteitssector, die momenteel de grootste bron van stikstofuitstoot is, laat een daling zien door de opkomst van elektrische voertuigen, met name in het personenvervoer. De internationale scheepvaart blijft echter een van de grootste uitstoters van Nederland en zal speciale aandacht nodig hebben in de transitie. Biobrandstoffen worden samen met elektrificatie een cruciale factor in de energietransitie samen met waterstof, afvalrecycling en aardwarmte. Essentiële bouwstenen voor de energietransitie zijn elektronen (hernieuwbare elektriciteit), groen gas en koolstofmanagement. Daarnaast werd onderstreept dat CO2-neutraliteit zonder Carbon Capture and Storage (CCS) niet mogelijk is. Lege gasvelden kunnen hierbij een rol spelen als opslaglocatie voor afgevangen CO2, bijvoorbeeld voor raffinageprocessen. De transitie richting 2050 vraagt om moedige keuzes en grootschalige investeringen.
Marktmechanismen en energieprijzen onder druk
Martien Visser, Lector Energietransitie bij Hanzehogeschool Groningen en Manager Corporate Strategy bij Gasunie, reflecteerde op het Energieakkoord uit 2013, dat een belangrijke start vormde voor de energietransitie in Nederland. Hij wees erop dat Nederland in vergelijking met andere Europese landen nog steeds relatief weinig biomassa gebruikt, terwijl de productie van hernieuwbare elektriciteit wel goed op schema ligt.
Een van de grote uitdagingen die Visser benoemde, is de koppeling van de elektriciteitsprijs aan de gasprijs. Dit mechanisme zorgt ervoor dat de energieprijzen in Nederland de komende jaren relatief hoog blijven. Dit heeft invloed op zowel de industrie als de consument, en roept vragen op over de betaalbaarheid van de energietransitie op de lange termijn.
Mondiale context en geopolitieke uitdagingen
Irina Patrahau, Strategic Analyst bij The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS), plaatste de energietransitie dan weer in een mondiale context. Ze wees erop dat de grootste uitstoters wereldwijd – China, de Verenigde Staten, India en Brazilië – nog geen fundamentele koerswijziging laten zien, mede door handelsconflicten en geopolitieke spanningen. Internationale samenwerking blijft hierdoor ingewikkeld, omdat veel landen terughoudend zijn om concessies te doen. Dit maakt de wereldwijde energietransitie traag, terwijl de opwarming van de aarde inmiddels de kritische grens van 1,5 graad heeft overschreden.
Ondanks deze mondiale stagnatie blijft Nederland optimistisch over de eigen transitie. De focus ligt op investeringen in wind op zee, hoewel deze ontwikkeling achterblijft op de verwachtingen. Daarnaast blijft de betaalbaarheid van de energietransitie een belangrijk aandachtspunt.
Conclusie: Kansen en uitdagingen op weg naar 2050
Het Energietransitie Feiten-Symposium bood waardevolle inzichten in de energietransitie. Hoewel Nederland goed op weg is om de klimaatdoelen voor 2030 te halen, blijft de periode tot 2050 onzeker en uitdagend. Er zijn strategische keuzes nodig op het gebied van CO2-reductie, infrastructuur en energietarieven. Samenwerking en innovatie blijven essentieel om de energietransitie tot een succes te maken.
